Jaroslav Tůma – organy

W programie:
Leoš Janáček – Adagio z Mszy głagolicy (Solo organowe)
Bohuslav Martinů – Sonata na klawesyn (transkrypcja organowa J. Tůma)
Anonim (XVIII wiek) – Suita na organy Hanatic Danses (improwizacja)
Jan Hanusz – Vivace assai z Suite lirica op. 39
Miloslav Kabeláč – I Fantazja d-moll op. 32

Historia filharmonicznych organów VEB Frankfurter Orgelbau Sauer to nie tylko materiał na interesujący artykuł – to przede wszystkim realny i trwały symbol zaangażowania lokalnej społeczności w tworzenie dziedzictwa kulturalnego regionu. Instrument został zakupiony i dostarczony do Opola na przełomie lat 1979/80, ale w związku z przedłużającą się rozbudową sali koncertowej nie mógł zostać złożony. Sytuacja zmieniła się dopiero po dekadzie; wtedy jednak problemem okazał się bardzo wysoki koszt instalacji organów w niedawno wykończonej sali. A gdyby tak piszczałki organów sprzedawać, sztuka po sztuce, jako cegiełki? – to rozwiązanie zaproponowała pani Urszula Spyrkowa, a w ślad za jej pomysłem powstał w 1994 roku Społeczny Komitet Budowy Organów. Gdyby nie hojność mieszkańców Opolszczyzny, nie doszłoby do inauguracji instrumentu 20 września 1996 roku.

Organy Sauer znacząco ucierpiały podczas powodzi z 1997 roku, po roku zostały zrekonstruowane. Dwie rozbudowy Filharmonii (2005-06 oraz 2011-12) wraz z typowym dla tego stanu nieporządkiem, kurzem i zmiennymi temperaturami po raz kolejny uszkodziły cenny instrument. W 2016 roku udało się go podreperować w stopniu umożliwiającym użytkowanie, ale jasne stało się, że organy wymagają gruntownego remontu. Remont ów przeprowadzony latem 2023 roku przez renomowaną firmę organmistrzowską Wiesława Jelenia przywrócił im blask, stabilny strój i pełną funkcjonalność.

3526 piszczałek i 48 głosów – pełnię brzmienia majestatycznego instrumentu VEB Frankfurter Orgelbau Sauer zaprezentują wybitni organiści Polski i świata podczas dziewięciu niedzielnych koncertów Organy w samo południe. Każdy z recitali poprzedzi krótka projekcja mappingowa z organami w roli głównej.

Jaroslav Tůma – organy

Organista koncertowy i profesor Akademii Sztuk Scenicznych w Pradze. Gra również na klawesynie, klawikordzie, pianoforte i innych instrumentach klawiszowych. Zajmuje się również komponowaniem muzyki i działalnością wydawniczą.

Studiował w Konserwatorium Praskim u prof. Jaroslava Vodrážki oraz na Akademii Sztuk Scenicznych w Pradze u prof. Milana Šlechty (organy) i prof. Zuzany Růžičkovej (klawesyn). Jest laureatem pierwszych nagród w konkursach improwizacji organowej w Norymberdze w 1980 r. i w Haarlem w Holandii w 1986 r. Zdobywał też nagrody i wyróżnienia na wielu innych festiwalach m.in. w Linzu w 1978 r., w konkursie Praska Wiosna w 1979 r. oraz w konkursie im. Johanna Sebastiana Bacha w Lipsku w 1980 r.

W jego bogatym dorobku koncertowym znajdują się występy we wszystkich krajach europejskich, a także w USA, Kanadzie, na Kubie, w Japonii, Mongolii, RPA, Singapurze itp. Aktywnie uczestniczy w międzynarodowych konkursach muzycznych jako członek jury  a swoje doświadczenie w wykonawstwie organowym przekazuje młodszemu pokoleniu na wielu międzynarodowych kursach i seminariach organowych. Od 2016 roku jest również zaangażowany w kursy Mekka Organistów dla początkujących mistrzów organowych.

Repertuar Tůmy obejmuje najważniejsze dzieła czeskich i światowych kompozytorów w szerokim zakresie stylów od renesansu do XXI wieku. Jego dyskografia zawiera 64 solowe nagrania wydane przez Supraphon (do 2002 r.), a później głównie przez Arta Records (od 1991 r. do chwili obecnej).

W 2010 r. Jaroslav Tůma został mianowany organistą tytularnym w Svatá Hora w Příbramiu, gdzie w 2020 r. nagrał wszystkie dzieła organowe Johanna Sebastiana Bacha na organach Vladimíra Šlajcha z 2018 r., w ramach projektu audiowizualnego, we współpracy z producentem i reżyserem Alexandrem Vojtą. Obecnie pracuje nad postprodukcją tego projektu. Jest również zaangażowany w dramaturgię Półgodzin Organowych, które odbywają się w Bazylice Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny od 2017 r.

Na stronie tajemstvitonu.cz stopniowo publikowane są audiowizualne nagrania koncertów Jaroslava Tůmy z ostatnich lat, uzupełnione komentarzami i wywiadami.