Orkiestra Filharmonii Opolskiej
Marko Zupan – flet
Eugene Tzigane – dyrygent

W programie:
Carl Maria von Weber – Uwertura do opery Oberon (9′)
Wolfgang Amadeus Mozart – Koncert na flet i orkiestrę G-dur, KV 313 (25′)
Franz Schubert – IX Symfonia C-dur Wielka D 944 (48′)

O repertuarze:
Repertuar tego koncertu w całości opiera się na muzyce niemieckiej. Obok klasycznego, pogodnego Koncertu fletowego w programie znalazły się dwa dzieła okresu przełomowego. Uczniowie szkół muzycznych w swoich notatkach zwykli zapisywać kilka dat mających oznaczać symboliczny początek nowej epoki – romantyzmu. Jedna z nich – rok 1821 – związana jest z wystawieniem Wolnego strzelca Carla Marii von Webera, pierwszej opery o romantycznej tematyce. Zaledwie pięć lat później mający związki z Opolszczyzną Weber podjął się skomponowania kolejnego dzieła osadzonego w świecie legend, fantastycznych postaci i magicznych artefaktów. Otwierająca wieczór Uwertura z Oberona dobrze brzmi jednak i bez kontekstu libretta, co uczyniło ją pozycją chętnie włączaną do koncertowych programów. Po przerwie – Schubert. Pracę nad swoją IX Symfonią rozpoczął w roku premiery Dziewiątej Beethovena, a ostatnią kreskę taktową nakreślił cztery lata później, rok po jego śmierci. Inspirację wielkim klasykiem wiedeńskim trudno zresztą przeoczyć, uważny słuchacz zauważy dźwiękowy powidok Ody do radości już w pierwszych taktach Symfonii.

A to ciekawostka!
Oberon został u Webera zamówiony przez The Royal Opera w Londynie. Dziś operę tę wykonuje się głównie po niemiecku, ale pierwsza wersja libretta skonstruowana była w języku angielskim! Weber wybrał się nawet w podróż do stolicy Wielkiej Brytanii by lepiej poznać język, w oparciu o który miał komponować. To artystyczne przedsięwzięcie okazało się dużym sukcesem, ale Webera kosztowało życie – podejmując się zlecenia chorował już na gruźlicę, a jego organizm był osłabiony. Dyrygowanie spektaklami i liczne zobowiązania towarzyskie okazały się wysiłkiem ponad miarę. Kompozytor zmarł w Londynie niespełna dwa miesiące po premierze swojej ostatniej opery.

Marko Zupan – flet

Flecista Marko Zupan cieszy się międzynarodową karierą zarówno, jako solista, artysta kameralny, muzyk orkiestrowy, improwizator, nauczyciel jak i aranżer.

Ukończył Akademię Muzyczną w Lublanie, Słowenia, w klasie prof. Mateja Zupana. Następnie kontynuował naukę w klasie prof. Pierre-Yves Artauda w ENMP Alfred Cortot w Paryżu oraz do Conservatoire National de Musique de Créteil Marcel Dadi, gdzie studiował u prof. Georgesa Alirola. Po uzyskaniu Diplôme Supérieur d’Enseignement and d’Exécution, uzyskał również Diplôme Supérieur de Concertiste de Flûte. Po pobycie w Paryżu doskonalił swoje umiejętności na studiach podyplomowych w Mozarteum w Salzburgu w klasie słynnej słoweńskiej flecistki Ireny Grafenauer. Ważny wkład w jego edukację stanowią również mistrzowskie kursy muzyczne u znanych flecistów, takich jak Emmanuel Pahud, Peter-Lukas Graf, Michael-Martin Koffler, Felix Renggli i Sophie Cherier. Artysta miał okazję uczestniczyć w trzech ostatnich kursach mistrzowskich legendarnego prof. Aurele Nicolet w Paryżu, Hvar i Weimarze.

Podczas studiów został laureatem kilku słoweńskich konkursów krajowych, jak również Międzynarodowych Konkursów Muzycznych w Trieście (2000, Włochy), Picardie (2004, Francja), Belgradzie (2005, Serbia) i Brunszwiku (2011, Niemcy).

Pracował jako główny flecista z takimi orkiestrami jak m.in.: Berliner Symphoniker, Niemiecka Orkiestra Narodowa, Brandenburger Symphoniker, Filharmonia Sudecka, Philharmonisches Orchester des Staatstheaters Cottbus, Evian Festival Orchestra, Mozart Sinfonietta Salzburg, Neues Kammerorchester Potsdam, Philharmonie der Nationen i in.

W 2010 roku rozpoczął pracę pedagogiczną w Akademii Muzycznej w Splicie, w Chorwacji. Widząc brak możliwości zdobycia tam doświadczenia orkiestrowego, rozpoczął pracę nad fletowymi fragmentami orkiestrowymi zaaranżowanymi na kwartet fletowy, które w 2013 roku wydał nakładem Svitzer Editions w Kopenhadze. Wydawnictwo to osiągnęło międzynarodowe uznanie. W ramach swojej działalności pedagogicznej prowadzi również kursy mistrzowskie w całej Chorwacji, Bośni, Słowenii, Rumunii, a także w Japonii. Od 2013 roku regularnie uczy w Letniej Szkole Muzycznej w Kasteli, w Chorwacji. Od 2018 roku prowadzi również kursy na Ardea International Music Masterclasses (Bośnia i Hercegowina) oraz Youngmasters Samobor International Young Musician’s Summer Class (Chorwacja).

Zarówno jako solista, jak i kameralista występował na licznych festiwalach, takich jak: Brücken Festival für Neue Musik w Meklemburgii-Pomorzu Przednim, Dni J.S. Bacha w Splicie (Chorwacja), Blackheath Series przy kościele Wniebowstąpienia Pańskiego w Londynie, Escales Musicales Evian, Performing Arts Series w Kansas (USA), Nacht der Komponisten Salzburg, Festival Neue Musik Randspiele Zepernick, Brianza Classica oraz festiwal Les Couleurs de l’Europe w Algierii. Szczególne znaczenie w karierze artysty miało solowe wykonanie utworu This war Eun-Ha Park podczas koncertu 60 lat pokoju w Hiroszimie w wiedeńskiej Musikverein.

Intensywną działalność koncertową Artysta realizował w całej Europie, USA, Japonii, Chinach, Korei Południowej, Wietnamie i Algierii. Miał okazję występować w tak prestiżowych salach jak Filharmonia Berlińska, Suntory Hall Tokyo, Wiener Musikverein, Konzerthaus Berlin, Slovenian Philharmonie, Gasteig München, Hanoi Opera House, Shanghai Oriental Art Center, National Centre of Performing Arts w Pekinie i Salerno Opera House.

W swoim dorobku posiada również wydawnictwa płytowe z Trio Susak (flet, saksofon, fortepian) oraz z flecistą Borisem Bizjakiem i pianistką Yoko Misumi (na dwa flety i fortepian), nagrane w londyńskiej wytwórni Hedone Records. W ostatnim czasie powstały również dwie płyty z romantyczną niemiecką muzyką fletową, które zrealizował ze swoją wieloletnią pianistką Minką Popovic-Ganev, a także płyta z improwizowanym koncertem we współpracy z pianistką Tiną Mauko i akordeonistą Jure Tori.

Marko Zupan pracując nad poszerzeniem repertuaru fletowego, dokonuje prawykonań licznych kompozycji – szczególnie słoweńskich kompozytorów młodego pokolenia oraz transkrybuje i aranżuje na flet klasyczne utwory innych instrumentów.

Artysta jest założycielem i dyrektorem artystycznym Międzynarodowego Festiwalu Muzycznego Ursus w Słowenii.

Ankieta

Moje ulubione miejsce na ziemi to

to miejsce, w którym w tej chwili jestem. W czasie koncertu będzie to Sala koncertowa Filharmonii Opolskiej.

Gdybym nie był muzykiem, pewnie byłbym

zagubiony.

Za największy sukces artystyczny uważam

„magiczne” chwile, które dzieją się podczas wykonywania muzyki.

Człowiek, którego podziwiam

kobiety.

Co lubię czytać

Lubię czytać szeroką gamę autorów od klasyki po współczesność. W tej chwili jest to książka wyjątkowego bośniackiego pisarza Mešy Selimovića zatytułowana Wyspa.

Kompozycja, która jest dla mnie szczególnie ważna

Trudno mi odpowiedzieć, jest ich zbyt wiele. Ale 27 maja 2022 roku o godz. 19:00 obiecuję, że będzie to Koncert na flet G-dur Mozarta.

Eugene Tzigane – dyrygent

Okrzyknięty przez gazetę Berliner Morgenpost „opanowanym liderem orkiestry” wraz z „prawie fanatycznym zamiłowaniem do precyzji… przypomina młodego Carlosa Kleibera” (Neue Volksblatt).  Eugene Tzigane koncertuje w całej Europie, Ameryce Północnej, Japonii i Australii. Poprzez swoje badania nad materiałami źródłowymi oraz kontekstem muzycznym, Tzigane wnosi historyczną perspektywę do utworów z repertuaru romantycznego oraz klasycznego, dzięki czemu jego znakiem rozpoznawczym w interpretacji utworów są charakterystyczne zmiany agogiczne.

Tzigane zdobywając nagrodę główną na Międzynarodowym Konkursie Dyrygentów im. Grzegorza Fitelberga w 2007 roku, a także drugą nagrodę na Międzynarodowym Konkursie Sir Georga Soltiego, uzyskał rozgłos w bardzo młodym wieku. Wygrane konkursy zaowocowały licznymi zaproszeniami do współpracy z wieloma wspaniałymi orkiestrami, m.in. Bayerisches Staatsoper, Oper Frankfurt, Deutsches Symphonie-Orchester Berlin, Frankfurt Radio Symphony, Nordwestdeutsche (NWD) Philharmonie. Także w 2007 roku Tzigane objął stanowisko Głównego Dyrygenta w Nordwestdeutsche Philharmonie, które sprawował do 2014 roku.

Tzigane pozostaje w bardzo bliskich relacjach z wieloma orkiestrami, m.in. Orchestre National d’ile de France, Bruckner Orchestra Linz, Royal Swedish Opera, Helsingborg Symphony Orchestra, RTE National Orchestra of Ireland oraz BBC Scottish Symphony Orchestra. W ostatnim czasie dyrygował takimi orkiestrami jak: London Philharmonic Orchestra, Netherlands Philharmonic Orchestra, Staatsphilharmonie Rheinland-Pfalz, Copenhagen Philharmonic, Norwegian Radio Symphony, Orquesta Sinfonica de Galicia, Lahti Symphony, Tapiola Sinfonietta, Swedish Chamber Orchestra, Basel Symphony oraz Royal Scottish National Orchestra.

Od wielu lat regularnie współpracuje z teatrami operowymi, począwszy od swojego debiutu w Bayerische Staatsopera w nowej produkcji Così fan tutte. W ostatnim czasie dyrygował spektakle we Frankfurcie nad Menem (Zemsta nietoperza), w Hamburgu (Czarodziejski flet) oraz w Sztokholmie (Carmen i Fedora).

Pośród solistów, z którymi współpracował Tzigane znajdują się m.in. Mischa Maisky, Alban Gerhardt, Leif Ove Andsnes, Alessio Bax, Lise de la Salle, Inon Barnatan, Kevin Kenner, Vilde Frang, Baiba Skrida, Stefan Jackiw, Chloe Hanslip, Hye-Yoon Park, a także Arabella Steinbacher.

Sezon artystyczny 2019/2020 Eugene Tzigane rozpoczął od debiutu w Kanagawa Philharmonic Orchestra oraz kolejnymi koncertami z zespołami: RTE National Symphony Orchestra of Ireland, BBC Scottish Symphony Orchestra oraz Helsingborg Symphony Orchestra.

Eugene Tzigane otrzymał dyplom z dyrygentury w Juilliard School, gdzie studiował w klasie Jamesa DePreista, a także zdobył stypendium Bruno Walter Memorial Scholarship. W ramach studiów podyplomowych kształcił się także u Jorma Panula w Royal College of Music w Sztokholmie, gdzie otrzymał nagrodę Franz Berwald Memorial Prize. Studiował również teorię muzyki, solfeż, orkiestrację, kontrapunkt i czytanie partytur u Christophera Stone’a w Mannes College of Music w Nowym Jorku. Brał udział w kursach mistrzowskich prowadzonych przez Daniela Hardinga, Michaela Tilson-Thomasa oraz Jukka-Pekka Saraste. Jest także zwycięzcą drugiej nagrody w konkursie Lovro von Matačić Competition (2007 r. w Zagrzebiu).

www.eugenetzigane.com

Ankieta

Moje ulubione miejsce na ziemi to

Z moimi najbliższymi i/lub w naturze: góry, lasy, rzeki, łąki, oceany, pustynie.

Gdybym nie był muzykiem, pewnie byłbym

Nauczycielem muzyki, historii sztuki, psychologii lub filozofii. Być może byłby psychoterapeutą lub trenerem personalnym albo ogrodnikiem lub projektantem ogrodów w stylu Zen i ekspertem bonsai.

Za największy sukces artystyczny uważam

Trudno odpowiedzieć na to pytanie. W jaki sposób można zmierzyć coś co jest niematerialne? Czym jest sukces i kto może go mierzyć? Pod wieloma względami, sukces jest relatywny i także nieistotny, ponieważ doświadczenie koncertu lub dzieła sztuki lub jakiegoś wydarzenia historycznego jest bardzo osobiste i wyjątkowe. To co dla mnie jest sukcesem, dla członka widowni może być czymś mało istotnym. Mógłbym spróbować zastąpić wyraz sukces słowem zadowolenie lub satysfakcja. Wówczas moja odpowiedź brzmiałaby: kiedy mogę podzielić się wyjątkowym momentem z orkiestrą lub publicznością, wówczas odczuwam zadowolenie. Zdarzyło mi się to tylko kilka razy w życiu.

Człowiek, którego podziwiam

Podziw zawsze związany jest z osądem, czyż nie? To również implikuje brak czegoś w nas samych. To jest taka szlachetna forma wyrażenia zazdrości. Kiedy byłem dużo młodszy, to podziwiałem wielu artystów, pisarzy, myślicieli, prawie zawsze byli to ludzie myślący poza schematami, nieortodoksyjni, wolni od dogmatów. W dalszym ciągu z przyjemnością wracam do tych dzieł, idei i odnajduję w nich wartość. Ale uważam, że podziw dla tych ludzi, którzy stworzyli te rzeczy, nie jest już potrzebny. Stoi on na przeszkodzie do naszego własnego szczęścia i połączenia się z samym sobą, ponieważ szukamy u innych tego co chcielibyśmy, aby było w nas. Kiedy czuję się kompletny i zadowolony z samego siebie, nie potrzebuję podziwiać innych.  Wówczas raczej czerpię przyjemność z obserwowania perspektywy innych. Szanuję wszystkie osoby, które wytrwale i autentycznie dążą do realizacji swoich celów.

Co lubię czytać

Lubię czytać książki o różnej tematyce. Najczęściej skupiam się na filozofii, literaturze duchowej, muzycznej, a także sięgam po powieści. Są to książki takich autorów jak m.in. Alfred Adler, Viktor Frankl, Erich Fromm, Lao Tsu, Alan Watts, Jiddu Krishnamurti, Carlos Castaneda, Hermann Hesse, Carl Jung, Gabriel Garcia Marquez, Milan Kundera, Jane Austin, J.R.R. Tolkien, Paul Astor, Lawrence Durrell, Rainer Maria Rilke, Somerset Maugham, Kazuo Ishiguro, Haruki Murakami.

W związku z tym, że jestem w trakcie pisania własnej książki na temat Historycznych praktyk wykonawczych w okresie romantyzmu (ok. 1803 – 1918), czytam dużo muzycznych biografii oraz historycznych rozpraw muzycznych. Moim celem jest przywrócenie ideałów oraz filozofii romantycznej nieobciążonej pruderyjnością, represyjnością oraz pozbawionej perfekcyjności sztywnych ram modernizmu.

Podczas dzisiejszego wieczoru wysłuchają Państwo IX Symfonii Schuberta, która możliwe, że będzie dłuższa od tych wykonywanych w ciągu ostatnich 100 lat. Moim celem jest, aby to wykonanie było połączeniem zasad wagnerowskich z zasadami mendelssohnowskimi, które od roku 1840, aż do I wojny światowej stały w opozycji do siebie. Jestem głęboko przekonany, że można między nimi osiągnąć równowagę i dzięki temu uzyskać jeszcze piękniejsze wykonanie, pełne emocjonalnych przeżyć, a jednocześnie zachowujące właściwą strukturę i proporcje, które w rezultacie poruszy słuchacza.

Kompozycja, która jest dla mnie szczególnie ważna

IX Symfonia Schuberta jest dla mnie bardzo wyjątkowa. Jest to dzieło, które zawiera w sobie całe spektrum ludzkich emocji od tych transcendentnych pochodzących niejako z innego świata, przez wysublimowane piękno, aż po egzystencjalny terror i wybuch złości. Wyraża ono także jowialność, swawolę i oczywiście zadumę i tęsknotę, które obecne są w każdym dziele Schuberta. Jest to utwór pełny współczucia i afirmacji życia, który nie zaprzecza wyzwaniom i wielkim życiowym pytaniom, ale pokazuje je w nadziei na wskazanie drogi wyjścia.