Orkiestra Filharmonii Opolskiej
Michał Janocha – dyrygent

W programie:
Józef Elsner – Uwertura do opery Andromeda (8’)
Szymon Laks – Suita Polska (20’)
Fryderyk Chopin (12’)
– Etiuda f-moll op. 10 nr 9 opr. Michał Janocha (Prapremiera)
– Etiuda es-moll op. 10 nr 6 opr. Michał Janocha (Prapremiera)
– Etiuda E-dur op. 10 nr 3 opr. Michał Janocha (Prapremiera)
Artur Kroschel – Przez noc (8′)
Aleksander Lasoń – Góry (15’)

Uroczysty koncert muzyki polskiej z okazji Narodowego Święta Niepodległości jest wydarzeniem, które realizuje ideę muzycznego dialogu między przeszłością a współczesnością. Program koncertu stanowi swoistą klamrę kompozycyjną, łącząc utwory mistrzów muzyki polskiej okresu klasycyzmu i romantyzmu z dziełami twórców XX wieku oraz współczesnych. Podczas uroczystego koncertu Muzyki polskiej, można będzie usłyszeć światową premierę opracowania etiud Fryderyka Chopina na orkiestrę.

Koncert otworzy Uwertura do opery Andromeda Józefa Elsnera, patrona Filharmonii Opolskiej i kompozytora, który stworzył podwaliny muzyki polskiej. Nie bez przyczyny nazwisko Józefa Elsnera pojawi się podczas tego koncertu obok Fryderyka Chopina, bowiem to Józef Elsner w XIX wieku wykształcił pokolenia kompozytorów XIX-wiecznych. Programowa uwertura, która zabrzmi tego wieczoru, skomponowana została na cześć Napoleona. W części Allegro długi werbel imituje pogodny marsz wojskowy, który symbolizuje nadzieję na nadejście wybawcy. Następnie marsz przeradza się triumfalny finał, który brawurowo zamyka uwerturę.

Suita Polska Szymona Laksa, dedykowana pamięci Karola Szymanowskiego, kontynuuje myśl folklorystyczną zapoczątkowaną przez twórcę Harnasi. Dzieło Laksa, wydane w 1935 roku, bazuje na motywach pieśni i tańców ludowych, ale bardziej odwołuje się do francuskiej kolorystyki brzmieniowej, charakterystycznej dla Maurice’a Ravela, niż do stylu Karola Szymanowskiego. Kompozytor kładzie nacisk na barwę i pastelowe brzmienia, tworząc bogaty pejzaż muzyczny, w którym tradycyjne melodie ludowe są przekształcone w nowoczesną formę orkiestrową.

Centralnym punktem koncertu będą trzy etiudy z opusu 10 Fryderyka Chopina (Etiuda E-dur nr 3, es-moll nr 6 oraz f-moll nr 9). Choć powstałe w XIX wieku, zostaną zaprezentowane w nowej orkiestrowej odsłonie, opracowanej przez Michała Janochę. Chopin zrewolucjonizował gatunek etiudy, nadając jej charakter pełnoprawnej formy koncertowej. Etiudy te różnią się między sobą, ale szczególnie liryczna jest Etiuda op. 10 nr 3, uznawana za jedną z najbardziej poetyckich kompozycji Chopina. W opracowaniach orkiestrowych Michała Janochy fortepianowe miniatury zyskują bogatszą kolorystykę i pełniejszy wymiar. Celem Michała Janochy było nie tylko przeniesienie partii fortepianu na orkiestrę, ale także oddanie zjawisk sonicznych dziejących się wewnątrz fortepianu, poprzez różnorodną paletę brzmień orkiestrowych. W ten sposób uwypukla on ponadczasowy charakter etiud, ukazując ich zdolność do współczesnego dialogu z muzyką różnych epok.

Następnie przeniesiemy się do świata współczesnej muzyki za sprawą dwóch kompozycji: Przez noc Artura Kroschela oraz Góry Aleksandra Lasonia. Inspiracją do powstania utworu Przez noc była obserwacja zjawisk zachodzących nocą. Pejzaż dźwiękowy kompozycji Artura Kroschela to subtelna podróż przez różne fazy nocnych krajobrazów – od cichej, spokojnej ciemności, przez noc rozświetloną światłami miasta, aż po strefę przejściową, gdzie obie te sfery się przenikają. Utwór nie ma charakteru ilustracyjnego ani programowego, pozwalając słuchaczowi swobodnie interpretować nocne dźwiękowe impresje. Kompozycja Góry Aleksandra Lasonia przedstawia monumentalny obraz polskich gór, ukazując zarówno ich majestat, jak i surową piękność, a jednocześnie oddając mistyczną, niemal sakralną atmosferę natury.

Dzieła Józefa Elsnera, Fryderyka Chopina i Szymona Laksa reprezentują fundamenty polskiej muzyki, będącej nieustanną inspiracją dla kolejnych pokoleń, natomiast kompozycje Artura Kroschela i Aleksandra Lasonia ukazują jej nowoczesne oblicze, twórczo rozwijając bogatą tradycję w nowym, współczesnym języku muzycznym. Wszystkie kompozycje zaprezentowane podczas uroczystego koncertu 11 listopada ukazują różne oblicza polskiej muzyki – od zakorzenienia w klasycyzmie i romantyzmie, przez nurt folkloryzmu charakterystyczny dla dwudziestolecia międzywojennego, aż po dzieła współczesne czerpiące inspiracje z natury.

Michał Janocha – dyrygent

Kompozytor, dyrygent, pedagog; ur. 7 lutego 1990, Łowicz. Jest absolwentem Akademii Muzycznej im. I. J. Paderewskiego w Poznaniu, gdzie studiował w klasie kompozycji Lidii Zielińskiej oraz w klasie dyrygentury symfonicznej Marcina Sompolińskiego (dyplomy z wyróżnieniem). Kształcił się w zakresie kompozycji elektroakustycznej w Poznaniu i Budapeszcie (Lidia Zielińska, Andrea Szigetvári). W roku 2019 po obronie dysertacji pt. Współczesne systemy wielokanałowej projekcji dźwięku jako środek wyrazu artystycznego nadano mu stopień doktora sztuki w dziedzinie sztuk muzycznych, dyscyplinie artystycznej kompozycja i teoria muzyki.

Kilkakrotnie brał udział w kursach mistrzowskich dla kompozytorów i dyrygentów, prowadzinych przez Marca Stroppę, Karlheinza Essla, Ramona Lazkana, Vykintasa Baltakasa, Agatę Zubel, Ondřeja Adamka, oraz w ramach projektu Peter Eötvös Contemporary Music Foundation (Peter Eötvös, Georges Aperhis, Unsuk Chin, Gregory Vajda).

Tworzy muzykę kameralną, symfoniczną, elektroakustyczną, instalacje dźwiękowe, muzykę teatralną i operową.

Utwory Michała Janochy wykonywane były w Europie, Stanach Zjednoczonych i Azji podczas tkaich festiwali, jak: Yeongwol Contemporary Music Festival, Musica Electronica Nova, Autumn Waves, Earth Day Art Model, CAFe Budapest Contemporary Arts Festival, Audio Art Festival, MDF MUSIC.DESIGN.FORM Festival, Poznańska Wiosna Muzyczna, Warszawskie Spotkania Muzyczne i in. Był kompozytorem rezydentem festiwalu Yeongwol Contemporary Music Festival 2023 (Korea Południowa).

Pełni funkcje dyrektora artystycznego Trans-for-Matha Ensemble (od 2018), prezesa Poznań Contemporary Music Foundation (od 2024) oraz dyrektora artystycznego Festiwalu Muzyki Współczesnej “Poznańska Wiosna Muzyczna” (od 2024 roku).

Jest współzałożycielem i dyrygentem Lambda Ensemble (Poznańskiej Orkiestry Laptopowej).

Wykłada w Akademii Muzycznej im. I. J. Paderewskiego w Poznaniu (Instytut kompozycji i teorii muzyki).

Jest członkiem Zarządu Oddziału Poznańskiego ZKP.

Katalog kompozytora w wydawnictwie BabelScores: www.babelscores.com/MichalJanocha

Wiktoria Antonczyk (2024)