Terminy:
12.04.2019, piątek, godz. 19:00
13.04.2019, sobota,  godz. 18:00

Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Opolskiej
Chór Żeński Filharmonii Opolskiej
Marzena Michałowska – sopran
Piotr Olech – kontratenor
Przemysław Neumann – dyrygent

W programie:
Giovanni Battista Pergolesi – Stabat Mater
Richard Wagner (arr. Henk de Vlieger) – Suita orkiestrowa z misterium scenicznego Parsifal

W ostatnich dwóch latach koncerty Wielki Post – Wielka Muzyka opierały się na ewangelicznych opisach męki i śmierci Jezusa Chrystusa, za sprawą dźwięków Pasji Jana Sebastiana Bacha i Józefa Elsnera. Tym razem spojrzymy na ten moment roku z innej perspektywy.

Najpierw – z perspektywy Matki. Tej, która stała pod krzyżem. Tej samej, której białe, marmurowe oblicze dłuta Michała Anioła w watykańskiej Bazylice Świętego Piotra nie wydaje się wcale odległe i zimne. Wreszcie – tej, do której jakby o ratunek (a może właśnie o czułą troskę w ostatniej godzinie?) wołał w 1736 roku, umierający na gruźlicę, zaledwie dwudziestosześcioletni Giovanni Battista Pergolesi. Genialny młodzieniec i twórca opery komicznej, średniowieczną sekwencję Stabat Mater opracował muzycznie tak, że dojmujący ból nie przyćmiewa nadziei i poczucia, że śmierć nie jest końcem wszystkiego.

Rzymski kanon liturgiczny mówi:
„Podobnie po wieczerzy, wziął ten przesławny kielich w swoje święte i czcigodne ręce, ponownie dzięki Tobie składając, błogosławił i podał swoim uczniom mówiąc:
Bierzcie i pijcie z niego wszyscy:
To jest bowiem kielich Krwi mojej (…)”

Ten przesławny kielich rozpalał wyobraźnie wielu chrześcijan przez setki lat. Jednym ze śladów owej fascynacji jest obecna w zbiorze legend arturiańskich historia świętego Graala. U schyłku życia sięgnął po nią również niemiecki kompozytor i reformator opery, Ryszard Wagner. Warto wiedzieć, że Wagner marzył o stworzeniu dzieła totalnego.
Poza samym pisaniem muzyki zajmował się też warstwą literacką i techniczną – skonstruował kilka instrumentów oraz… teatr dostosowany do wystawiania jego dzieł! Parsifal, którego określił misterium scenicznym, jest zatem jego autorską i dość swobodną interpretacją słynnych mitów o Bractwie Świętego Graala.

W sposób totalny należy też chyba pojmować samego Wagnera: nie oddzielając człowieka od wizji, koncepcji i twórczości. Właśnie dlatego po dziś dzień jego przeciwnicy są zagorzali, a wielbicieli można by określić wyznawcami. Polskiemu krytykowi muzycznemu i publicyście, Stefanowi Kisielewskiemu, bliżej było chyba do pierwszej grupy, gdy pisał: „Wierszowane teksty oper Wagnera, przez niego samego pisane, to najprawdopodobniej poetycka grafomania. Niemniej same zręby tych utworów mają niewątpliwie swoją wielkość. (…)”

Ta niewątpliwa wielkość oraz Wielki Piątek (w który to rozgrywa się akcja trzeciego aktu misterium) stanowić będą drugą perspektywę wieczoru. Kisielewski w rozdziale Gwiazdozbioru muzycznego poświęconym Wagnerowi zwraca uwagę na jeszcze jedną istotną kwestię: „Muzyka podporządkowana tu została bez reszty dramatowi. (…) Tematy w orkiestrze nie pojawiają się zależnie od reguł muzycznej formy, lecz symbolizują elementy dramatu, jego postacie i przedmioty. (…) Orkiestra skończyła z akompaniowaniem, z towarzyszeniem śpiewakom: jest antycznym chórem, ilustrującym, komentującym, opowiadającym, jest przy tym żywiołem, nielubiącym trzymać się w cieniu. (…) Ta zależność muzyki Wagnera od względów pozamuzycznych sprawia, że niewiele jest fragmentów jego twórczości operowej dających się wykonać samodzielnie, na koncercie symfonicznym.”

Ostatniemu problemowi odważnie zaradził Henk de Vlieger, duński kompozytor i aranżer, który z pięciogodzinnego Parsifala wydobył jego prawdziwą esencję. Trzy kwadranse poruszającej najgłębsze struny serca muzyki, a na estradzie tylko orkiestra i dyrygent. Aby właściwe przeżycie tego koncertu było możliwe, niezbędny jest jednak jeszcze jeden czynnik – skupiona i uczestnicząca w misterium publiczność.

(MK)

Marzena Michałowska – sopran

adiunkt na Wydziale Wokalno-Aktorskim Akademii Muzycznej im. I.J. Paderewskiego w Poznaniu. Laureatka wielu konkursów w kraju i za granicą. Swoje umiejętności wokalne doskonaliła między innymi u takich osobowości wokalnych jak Christine Hampe, Poppy Holden, Klaus Häger, Eva Blahova, Jadwiga Rappe, Helena Łazarska, Ryszard Karczykowski, czy Ewa Iżykowska.

Koncertuje w Polsce i za granicą. Zapraszana do udziału w licznych międzynarodowych festiwalach i przedsięwzięciach kulturalnych wystąpiła w najznamienitszych salach koncertowych świata, takich jak nowojorska Carnegie Hall (2015 r.), czy genewska Victoria Hall (2016 r.).

W 2005 roku zadebiutowała na scenie berlińskiej Komische Oper w partii Dony Anny w operze Don Giovanni W.A. Mozarta. Współpracowała z wieloma cenionymi dyrygentami takimi jak Ch. Hogwood, K. Petrenko, S. MacLeod, M. Gester, M. Pijarowski, G. Nowak, T. Wojciechowski, S. Stuligrosz, Ł. Borowicz, J. Salwarowski, M. Sompoliński, M. Nałęczem-Niesiołowski, E. Kus, J. M. Florenzio Junior, M. Toporowski, J.T. Adamus, a także zespołami i orkiestrami: Gli Angeli Geneve, Concerto Palatino, Concerto Köln, Irish Baroque Orchestra, Arte Dei Suonatori, Czech Virtuosi, Wrocławska Orkiestra Barokowa NFM, Orkiestra Filharmonii Poznańskiej, Filharmonii Lubelskiej, Filharmonii Kaliskiej, Filharmonii Bałtyckiej, Filharmonii Warmińsko-Mazurskiej, Filharmonii Szczecińskiej, Filharmonii Zielonogórskiej, Filharmonii Opolskiej, Filharmonii Rybnickiej, Polska Orkiestra Radiowa, Orkiestra Kameralna Polskiego Radia Amadeus, Capella Cracoviensis, {OH!}– Orkiestra Historyczna, Wrocławska Orkiestra Kameralna Leopoldinum NFM, Cappella Viridomontana, Camerata Nova.

W dorobku fonograficznym ma 22 alby płytowe oraz wiele nagrań koncertów live, cenionych w Polsce i za granicą. W 2008 roku płyta Musica Sacromontana z jej udziałem otrzymała statuetkę Fryderyka, natomiast w roku 2017 płyta z muzyką Amando Ivančica Musica Claromontana vol. 58, została nominowana do tej prestiżowej nagrody Polskiej Akademii Fonograficznej w kategorii Muzyka dawna.

W roku 2019 płyta 17TH Century Sacred Music in Wroclaw z udziałem m.in. Gli Angeli Geneve, Concerto Palatino oraz Wrocławskiej Orkiestry Barokowej otrzymała najwyższą nagrodę muzyczną na świecie – ICMA International Classical Music Awards.

Piotr Olech – kontratenor

Ukończył z wyróżnieniem studia na Wydziale Wokalno – Aktorskim Akademii Muzycznej im. St. Moniuszki w Gdańsku w klasie śpiewu prof. Piotra Kusiewicza. Jest także absolwentem Wydziału Wychowania Muzycznego Akademii Muzycznej im. F. Chopina w Warszawie. Swoje umiejętności wokalne doskonalił podczas licznych kursów mistrzowskich u takich artystów, jak Paul Eswood, Kai Wessel, Stephen Taylor czy członków zespołu wokalnego The King’s Singers.

Współpracuje z Warszawską Operą Kameralną, Operą Narodową w Brnie (Oberon w Śnie nocy letniej B.Brittena), a także z polskimi i zagranicznymi filharmoniami oraz orkiestrami i zespołami kameralnymi, m. in. Concerto Polacco, Wrocławska Orkiestra Barokowa, Akademie fur Alte Musik Berlin, Concerto Köln, Capella Cracoviensis, Solamente Naturali, Ensemble Polyharmonique, Il Tempo, Musica Aeterna, Ars Cantus, Harmonia Sacra, Consortium Sedinum, {Oh!} Orkiestra Historyczna.

Koncertuje z takimi dyrygentami i instrumentalistami, jak Marek Toporowski, Paul McCreesh, Władysław Kłosiewicz, Andrew Parrott, Jan Tomasz Adamus, Konrad Junghänel, Paul Goodwin, Andreas Spering, Jarosław Thiel, Roberto Balconi, Fabio Bonizzoni, Nicolas Parle, goszcząc na znaczących festiwalach muzycznych w Polsce i za granicą (Belgia, Czechy, Francja, Hiszpania, Holandia, Litwa, Niemcy, Portugalia, Słowacja, Szkocja, Włochy i in.). Bardzo ceni sobie również stałą współpracę z zespołem Collegium Vocale Gent i Philippe Herreweghe.

Piotr Olech ze szczególnym upodobaniem wykonuje muzykę barokową, jednak bardzo chętnie sięga po utwory klasyczne, wczesnoromantyczne, a także współczesne (ma na swoim koncie prawykonania utworów m. in. Pawła Łukaszewskiego). Bierze udział w nagraniach płyt CD dla takich wytwórni, jak CD Accord, DUX, Sony Music Polska, Bearton, Musicon. Trzy płyty zostały uhonorowane nagrodą przemysłu fonograficznego Fryderyk a kilka z nich otrzymało nominacje do tej nagrody.

Równolegle z działalnością koncertową Piotr Olech zajmuje się pracą pedagogiczną. Jako adiunkt pracuje w Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, oraz w Uniwersytecie Muzycznym Fryderyka Chopina w Warszawie. Zapraszany jest do prowadzenia wykładów i kursów mistrzowskich poświęconych wykonawstwu wokalnej muzyki barokowej.

Współpraca redakcyjna