Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Opolskiej
Monika Wolińska – dyrygent
Szymon Krzeszowiec – skrzypce
Program:
Eugeniusz Morawski-Dąbrowa – Poemat symfoniczny Don Quichotte
Ludomir Różycki – Koncert skrzypcowy op. 70
Zygmunt Noskowski – I Symfonia A-dur
Koncert pod patronatem Polskiego Wydawnictwa Muzycznego w ramach przedsięwzięcia TUTTI.pl promującego wykonawstwo muzyki polskiej.
Zapomniana polska muzyka to naprawdę głęboki skarbiec. I wiele w odkrywanej po latach niebytu muzyce może nas jeszcze zaskoczyć.
Eugeniusz Morawski to taka postać z kręgu zapomnianych polskich twórców, do muzyki której Filharmonicy Opolscy sięgają po raz pierwszy. Morawski był prawdziwym człowiekiem sztuki – studiował grę na fortepianie i kompozycję (u bohatera drugiej części koncertu – Zygmunta Noskowskiego), a także portret, pejzaż i sztukę stosowaną w warszawskiej Szkole Sztuk Pięknych. Nie bał się angażować w potyczki polityczne; za udział w przygotowaniu zamachu na policję skazany został na cztery lata zesłania na Syberię. Starania ojca młodego kompozytora zaowocowały zamianą kary na przymusową emigrację. I tu dochodzimy do momentu, w którym Morawski pisze swój pierwszy poemat symfoniczny, zatytułowany Don Quichotte. Prawdopodobnie sam kompozytor stworzył notatkę-opis dzieła, który miał przygotować słuchaczy do jego pełnego odbioru: „Nie ilustrując przebiegu fabuły i kolejnych jej epizodów, lecz szukając ukrytej głębi w romansie Cervantesa, chce kompozytor ująć w rytmie muzycznym piękno tej błędnej duszy i wydobyć na jaw jej tragizm, tragizm marzenia i iluzji, melancholię jej ułudnego szczęścia, niezmiernego czasu i jej krwawej tęsknoty, na śmierć skazanej.” Tak więc nie polskie rytmy tańców narodowych, nie ukryte dźwięki Mazurka Dąbrowskiego – ale jednak tragizm i tęsknota. Dzieła Eugeniusza Morawskiego w około osiemdziesięciu procentach pochłonął pożar powstania warszawskiego. Pozostały te, które jego bratu udało się wynieść z ruin spalonego domu. Los okrutnie zakpił z utalentowanego twórcy i to właśnie nam, ludziom XXI wieku znajdującym się po obu stronach sceny, przyszło ten los odmienić.
W niespokojnych czasach żył także Ludomir Różycki. Dwie wojny światowe, powstanie warszawskie (w którym, podobnie jak Morawski, stracił wiele swoich rękopisów); a jednak z jego Koncertu skrzypcowego, pisanego dokładnie w 1944 roku bije zadziwiający spokój. Płynne legata smyczków, chorały instrumentów dętych i słyszalne jakby z oddali kościelne dzwony – a ponad tym wszystkim śpiewna partia skrzypiec. Dzieło składa się z czterech części, przy czym drugie i finałowe ogniwo (pełne wirtuozerii i najeżone technicznymi trudnościami) symetrycznie zespajają utwór powtórzeniem bohaterskiego tematu, przypominającego nieco Fantazję szkocką Maxa Brucha. Różycki (który kompozycję studiował u Noskowskiego – a jakże!) kojarzony jest jako jeden z założycieli Spółki Nakładowej Młodych Kompozytorów Polskich. Poza samym nazwiskiem warto znać również jego muzykę, a Koncert skrzypcowy to naprawdę wspaniała kompozytorska wizytówka. Wraz z Filharmonikami Opolskimi i pod batutą Moniki Wolińskiej brawurową partię skrzypiec wykona znakomity solista i prymariusz Kwartetu Śląskiego – Szymon Krzeszowiec.
Na koniec Zygmunt Noskowski, który w ostatnich latach jest jednym z najchętniej granych (i co ważniejsze – słuchanych) kompozytorów w Filharmonii Opolskiej. Jego I Symfonia A-dur powstała gdy nie miał nawet trzydziestu lat. Brzmi więc młodo – energicznie i radośnie. Na szczególną uwagę zasługuje fenomenalne Vivace – błyskotliwe, ale wzbudzające raczej niepokój, aniżeli rozprężenie typowego scherza. Doskonały jest także finał, Allegro con fuoco utkane z mnóstwa fugat, w których słychać wszystkie tryby pracującej machiny – orkiestry. Noskowski zawsze porusza podwójnie: świadectwem własnych dźwięków oraz dziesiątkami kompozycji autorstwa jego wybitnych uczniów.
Monika Wolińska w 2011 roku została odznaczona przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego odznaką honorową „Zasłużony dla kultury polskiej”. Prowadzi aktywną działalność koncertową na scenach całego świata. Sztukę dyrygencką Moniki Wolińskiej bardzo trafnie określił David Dubal po koncercie w nowojorskiej Carnegie Hall, zwracając uwagę na jej „wielką wrażliwość i niesamowite wyczucie brzmienia instrumentów w orkiestrze”. Koncert Moniki Wolińskiej w Carnegie Hall zakończył się ogromnym sukcesem i owacją na stojąco i był pierwszym w historii koncertem, podczas którego za pulpitem dyrygenckim stanęła Polka.
W 2013 roku Monika Wolińska otrzymała dyplom „Piękniejsza Polska”, przyznawany „osobom tworzącym piękno, którym możemy szczycić się przed światem”, w ramach programu „Piękniejsza Polska w Unii Europejskiej”. W 2016 roku została uhonorowana przez Klub Rotary w Gorzowie Wielkopolskim statuetką „Sukces”, za promowanie Gorzowa Wielkopolskiego w kraju i na świecie.
Monika Wolińska współpracowała z wieloma orkiestrami w Polsce oraz wielu krajach Europy, Azji i Ameryki. Koncertowała między innymi z Orkiestrą Sinfonia Varsovia, Orkiestrą Filharmonii Narodowej, NOSPR w Katowicach, Polską Orkiestrą Radiową, Orkiestrą Konserwatorium Muzycznego w Sankt Petersburgu, Orkiestrą Kameralną „Moscovia”, Narodową Orkiestrą Litewską.
W 2012 ukazała się nagrana z Orkiestrą Sinfonia Varsovia debiutancka płyta Moniki Wolińskiej, zawierająca komplet poematów symfonicznych wielkiego polskiego kompozytora Eugeniusza Morawskiego. Płyta otrzymała znakomite recenzje i została nominowana do nagrody Fryderyki 2013.
Jako dyrygentka zadebiutowała w 2004 roku na Festiwalu Muzycznym w Lucernie, pracując pod okiem Pierre’a Bouleza. Przez wiele lat współpracowała z Maestro Jerzym Semkowem, a w sezonie 2007/2008 asystowała prof. Krzysztofowi Pendereckiemu. Monika Wolińska jest wielką propagatorką muzyki współczesnej. Występowała wielokrotnie na Festiwalu Warszawska Jesień oraz Festiwalu „Generacje”. Od 2013 roku jest Dyrektorem Artystycznym Festiwalu Muzyki Współczesnej im. Wojciecha Kilara. W 2014 roku poprowadziła premierę widowiska muzycznohistorycznego Universa – Opera Otwarta Jana A.P. Kaczmarka, utworu napisanego z okazji Jubileuszu 650-lecia Uniwersytetu Jagiellońskiego. W październiku 2014 roku poprowadziła w Filharmonii Gorzowskiej koncert z udziałem jednego z najwybitniejszych barytonów naszych czasów, Thomasa Hampsona, który na zaproszenie Moniki Wolińskiej, po raz pierwszy wystąpił w Polsce.
Swoją wszechstronną edukację artystyczną rozpoczęła w wieku sześciu lat. Ukończyła trzy kierunki studiów: skrzypce w klasie prof. Henryka Bałabana, prowadzenie zespołów wokalnoinstrumentalnych w klasie prof. Janusza Staneckiego (Akademia Muzyczna w Bydgoszczy) oraz dyrygenturę symfoniczno-operową w klasie prof. Ryszarda Dudka (Akademia Muzyczna w Warszawie). Uczestniczyła w wielu kursach mistrzowskich, prowadzonych m.in. przez Kurta Masura, Pierre’a Bouleza, Antoniego Wita i Gabriela Chmurę. W 2015 roku ukończyła Podyplomowe Studia Ogólnomenedżerskie na Wydziale Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego.
Monika Wolińska jest profesorem nadzwyczajnym Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina w Warszawie, gdzie prowadzi klasę dyrygentury symfoniczno-operowej. Jest również autorką książki o wielkim polskim dyrygencie Stanisławie Wisłockim, zatytułowaną Stanisław Wisłocki – dyrygent i pedagog, która ukazała się w 2005 roku.
W latach 2003-2009 współpracowała z Orkiestrą Symfoniczną Akademii Muzycznej w Warszawie. W sezonie 2007/2008 pełniła funkcję stałego dyrygenta Polskiej Orkiestry Sinfonia Iuventus. W latach 2013 – 2017 Monika Wolińska była Dyrektorem Artystycznym, Dyrygentem Orkiestry Filharmonii Gorzowskiej, z którą w listopadzie 2015 roku nagrała płytę Bronisław Kaper / Jan A.P. Kaczmarek – SPOTKANIE. W czerwcu 2016 roku Orkiestra Filharmonii Gorzowskiej pod batutą Moniki Wolińskiej wystąpiła po raz pierwszy w Sali Koncertowej Filharmonii Narodowej w Warszawie.
W czerwcu 2017 roku znalazła się w finałowej szóstce najlepszych dyrygentek z całego świata, wyłonionych w drodze konkursu, spośród 161 kandydatek, otrzymując zaproszenie do programu 2017 Hart Institute for Women Conductors, w Operze w Dallas.
Szymon Krzeszowiec
Jest cenionym skrzypkiem, solistą i kameralistą. Ukończył Akademię Muzyczną im. Karola Szymanowskiego w Katowicach w klasie prof. Romana Lasockiego oraz Conservatorium van Amsterdam u prof. Hermana Krebbersa. Jest laureatem konkursów skrzypcowych w Poznaniu (im. Zdzisława Jahnkego), Warszawie (im. Tadeusza Wrońskiego) i Brescii (Włochy) oraz zdobywcą pierwszych nagród na konkursach muzyki kameralnej w Kopenhadze i Sondershausen (w trio smyczkowym Aristos).
Brytyjski magazyn The Strad napisał o nim:
„…Szymon Krzeszowiec to rewelacyjny solista – obdarzony wyobraźnią, pomysłowością i nie znający technicznych barier”.
Ma w swoim dorobku występy solowe z czołowymi polskimi orkiestrami, takimi jak NOSPR, Sinfonia Varsovia, oraz większością filharmonicznych orkiestr w kraju.
Od 2001 roku jest prymariuszem Kwartetu Śląskiego, z którym regularnie koncertuje na całym świecie. Zespół jest laureatem wielu znaczących nagród i wyróżnień, w tym pięciu Fryderyków oraz Gramophone Classical Music Award za nagranie kompletu kwartetów smyczkowych Grażyny Bacewicz.
Artysta współpracuje na stałe z pianistą Wojciechem Świtałą, z którym nagrał komplet sonat skrzypcowych Johannesa Brahmsa dla Sony Classical Poland. W swoim dorobku ma ponad 30 płyt dla takich wytwórni, jak EMI Music Poland, Chandos, BIS, CDaccord, Naxos, ECM, DUX, dacapo oraz Radio Katowice.
Zajmuje się również pedagogiką, kierując Zakładem Skrzypiec oraz prowadząc klasę skrzypiec w macierzystej uczelni. Sprawuje artystyczną pieczę nad Międzynarodową Akademią Sztuki w Zakopanem oraz Międzynarodowym Festiwalem Skrzypcowym w Katowicach. Od 2004 roku jest wykładowcą letniego Międzynarodowego Festiwalu Kameralistyki Ensemble w Książu. Jest często zapraszany do jury krajowych i międzynarodowych konkursów skrzypcowych.
Materiały: źródło własne artystów
