Orkiestra Filharmonii Opolskiej
Mariusz Patyra – skrzypce
Przemysław Neumann – dyrygent

W programie:
Niccolò Paganini – I Koncert skrzypcowy D-dur op. 6 (31′)
Ludomir Różycki – Poemat symfoniczny Bolesław Śmiały op. 8 (17’)
Mieczysław Karłowicz – Rapsodia litewska op. 11 (19’)

O repertuarze:
Piątkowy koncert rozpocznie napisany na początku XIX wieku I Koncert skrzypcowy D-dur op. 6 Niccolò Paganiniego. Utwór naszpikowany jest niespotykanymi dotąd w historii muzyki trudnościami technicznymi, które nawet w dzisiejszych czasach uchodzą za wyzwanie. Nic dziwnego, gdyż Paganini od najmłodszych lat poświęcał większą część doby na ćwiczenie na skrzypcach. A taka intensywna praktyka w połączeniu z niezwykłym talentem sprawiła, że nikt nie był w stanie dorównać jego umiejętnościom technicznym, a jego gra wywoływała zachwyt pomieszany wręcz z przerażeniem – Paganini posądzany był nawet o zaprzedanie duszy diabłu, aby zyskać nadprzyrodzone zdolności.
W drugiej części wieczoru zabrzmią dwie kompozycje przeznaczone na orkiestrę symfoniczną. Pierwsza z nich to historia konfliktu świętego Stanisława z władcą Polski, o której opowiada poemat symfoniczny Bolesław Śmiały autorstwa Ludomira Różyckiego. Koleje losu okrutnego księcia i umęczonego Stanisława nabierają tu wagnerowskiego ciężaru gatunku. Sześć obrazów, skomponowanych w oparciu o dramat Stanisława Wyspiańskiego, ukazuje nie tylko kronikarskie fakty, ale także wewnętrzny konflikt Bolesława. Ogromna orkiestra podkreśla dramatyzm wydarzeń i przeżyć bohaterów. Zgoła odmienne emocje wzbudza Rapsodia litewska – to jedyny z poematów, w którym Karłowicz sięga do folkloru. Dzieło świadczy o czasach, gdy granice między państwami wyglądały zupełnie inaczej i co innego znaczyły. Karłowicz urodził się w połowie drogi między Wilnem a Mińskiem, a wplecione w Rapsodię białoruskie melodie ludowe zapamiętał z dzieciństwa. Majątek Karłowiczów podlegał jednak pod województwo wileńskie – stąd tytuł utworu.

A to ciekawostka!
Mieczysław Karłowicz zginął pod lawiną w Tatrach 8 lutego 1909 roku. Na głazie ustawionym w miejscu wypadku widnieje napis upamiętniający tragiczną śmierć kompozytora. Przechodniów zdziwić może wyryta pod tekstem swastyka. Warto wiedzieć, że symbol ten nie ma żadnego związku z nazizmem – tak zwany „krzyżyk niespodziany” to podhalański wzór zdobniczy, a Karłowicz oznaczał nim górskie szlaki i podpisywał listy.

Mariusz Patyra – skrzypce
Naukę gry na skrzypcach rozpoczął w wieku siedmiu lat. Jego nauczycielami byli: Z. Ciucias, A. Hoffmann w Olsztynie, A. Cypryk-Chmielewska, J. Kucharski w Warszawie, K. Węgrzyn w Hanowerze i Maestro Salvatore Accardo w Cremonie. W roku 2018 ukończył studia magisterskie z wyróżnieniem na Akademii Muzycznej im. F. Nowowiejskiego w Bydgoszczy w klasie prof. Boleslawa Siarkiewicza. Jest pierwszym Polakiem, który wygrał Premio Nicolo Paganini (Genua 2001) i zdobył specjalną nagrodę za najlepsze wykonanie Kaprysów Nicolo Paganiniego oraz kopię skrzypiec Il Cannone (Armata), które należały do wielkiego wirtuoza. Mariusz Patyra jest także laureatem Międzynarodowego Konkursu Skrzypcowego J. Joachima w Hanowerze (1997) i finalistą Międzynarodowego Konkursu Stradivariusa w Cremonie (1988). Artysta zdobył czwartą nagrodę na Międzynarodowym Konkursie Skrzypcowym Carla Nielsena w Odense a także nagrodę specjalną Odense Sinfonie Orchester (2000). W 2006 Mariusz Patyra został zwycięzca konkursu na stypendium Japońskiej Fundacji Muzycznej J.E.S.C. oraz laureatem nagrody Premio Pressenda 2006 (Alba/Wlochy). Występował w Europie, Japonii, Stanach Zjednoczonych Ameryki i w Ameryce Południowej. Koncertował m.in. z Royal Chamber Orchestra Tokyo, Orchestra Fondazione Arturo Toscanini, Orchestra di Roma, Orchestra Filarmonica Marchigiana, Polska Orkiestra Radiowa, Orkiestra Kameralna Polskiego Radia Amadeusz, Orkiestra Filharmonii Narodowej w Warszawie, Orkiestra Sinfonia Varsovia. Nagrywał dla Polskiego, Niemieckiego (NDR, WDR) i Włoskiego Radia (RAI TRE).
Nagrania płytowe:
Antonio Vivaldi, The Four Seasons, Lipinski Royal Fidelity;
Paganini, Violin Concerto No 1, 2008;
Camille Saint-Saëns, Introduzione e Rondò capriccioso;
Jules Massenet, Méditation DUX;
Wieniawski, Violin Concertos No 1 in f# minor & No 2 in d minor, DUX, 2008.
Mariusz Partyra gra na kopii skrzypiec Il Cannone (Armata) 1742, J.B. Erwin (Dallas 2000), na kopii Guarneri del Gesu 1733, Ch. Erichson (Hanower 2003) oraz na skrzypcach Giulio Degani (Venezia 1914).

Filharmonia Opolska im. Józefa Elsnera jest partnerem 46. Opolskich Konfrontacji Teatralnych / „Klasyka Żywa”

Realizacja koncertu pod patronatem Polskiego Wydawnictwa Muzycznego w ramach projektu TUTTI.pl promującego wykonawstwo muzyki polskiej.

Współpraca redakcyjna: