Orkiestra Filharmonii Opolskiej
Janusz Wawrowski – skrzypce
Maciej Lamm – organy
Przemysław Neumann – dyrygent

W programie:
Józef Elsner – Uwertura do opery Ofiara Abrahama (7’)
Ludomir Różycki – Koncert skrzypcowy (25’)
Camille Saint-Saëns – III Symfonia c-moll Organowa op. 78 (35’)

Wieloletnią już tradycją jest obecność twórczości patrona Filharmonii Opolskiej – Józefa Elsnera – podczas koncertu inaugurującego kolejny sezon artystyczny. Tym razem wykonane zostanie dzieło unikatowe. Ofiara Abrahama jest jednym z dwóch  (obok niezachowanego Sądu Salomona) dzieł o tematyce biblijnej i jedynym w dorobku kompozytora melodramatem w czystej formie. Libretto w czterech aktach opowiada nie tylko o tytułowej ofierze jaką Abraham miał złożyć ze swojego syna Izaaka, lecz także o innych epizodach z życia tej starotestamentowej postaci.

Pierwszą część koncertu wypełnią dzieła kompozytorów dojrzałych – Ofiara Abrahama (Uwerturą z której otworzymy sezon) jest ostatnim poważnym utworem scenicznym Elsnera (trzy lata po jego napisaniu został odsunięty od pracy w Teatrze Narodowym), Koncert skrzypcowy Ludomira Różyckiego to zaś ostatnie opus w życiu twórcy polskiego baletu narodowego. Powstało ono w 1944 r., a więc w czasach, do których można odnieść słowa Cycerona: ,,inter arma silent Musae” (w czasie wojny milczą muzy). Mimo iż w roku ukończenia kompozycji było już zaplanowane jej prawykonanie, ostatecznie do niego nie doszło – nuty zaginęły w zawierusze wojennej, a sam Różycki nie usłyszał jej za życia. Utwór przepełniony jest symboliką i niesie ze sobą głębokie przesłanie – składa się z dwóch części (Andante, Allegro deciso), w których Różycki przedstawił ówczesne życie Polaków doświadczanych przez wojnę, aby ostatecznie w drugim ogniwie – szybkim i zdecydowanie radosnym – wyrazić swoją wiarę w zwycięstwo. Tę samą alegorię można zastosować opisując losy Koncertu; tym razem w Filharmonii zabrzmi jego najnowsza rekonstrukcja, w której Ryszard Bryła skorzystał nie tylko z zachowanego wyciągu fortepianowego, ale uwzględnił także – uznane wcześniej za zaginione – fragmenty rękopisów partytury wraz ze wskazówkami instrumentacyjnymi kompozytora.

Na zakończenie tego wieczoru, odzyskawszy blask dzięki gruntownej renowacji, zabrzmią znajdujące się w sali koncertowej organy VEB Frakfurter Orgelbau Sauer. Ich majestat, wespół z fortepianem i orkiestrą, usłyszymy podczas III Symfonii c-moll – muzycznego pomnika, jaki Camill Saint-Saëns postawił węgierskiemu mistrzowi – Ferencowi Lisztowi, w roku jego śmierci (1886).

Janusz Wawrowski – skrzypce

Janusz Wawrowski uważany jest za jednego z najwybitniejszych i najbardziej doświadczonych skrzypków swojego pokolenia. Szerokie zainteresowanie publiczności przyniosła mu w 2007 roku pierwsza solowa płyta – Kaprysy Paganiniego, wydana nakładem CD Accord.

Kariera solowa artysty owocuje w występy w jednych z najważniejszych sal koncertowych świata, wśród których są m. in. Musikverein w Wiedniu, Wigmore Hall w Londynie, Elbphilharmonie w Hamburgu, Beethoven-Saal w Stuttgarcie, Seoul Arts Center, Litewskiej Filharmonii Narodowej w Wilnie, Beethoven-Haus w Bonn, De Doelen w Rotterdamie, Kravis Center w West Palm Beach, Teatro Teresa Carreῆo w Caracas, Filharmonii Narodowej w Warszawie, NFM we Wrocławiu, NOSPR w Katowicach, czy Filharmonii im. M. Karłowicza w Szczecinie.

Janusz Wawrowski ma w swoim dorobku współpracę z renomowanymi orkiestrami, takimi jak: Royal Philharmonic Orchestra, Stuttgarter Philharmoniker, Orkiestrą Teatru Wielkiego w Pradze, Symphoniker Hamburg, Kyiv Symphony Orchestra Südwestdeutsches Kammerorchester, Orquestra Classica Santa Cecilia czy Orkiestrą Symfoniczną Litewskiej Filharmonii Narodowej. Jest regularnie zapraszany do wszystkich orkiestr w Polsce, w tym do Filharmonii Narodowej, Sinoni i Varsovii , Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia , Filharmonii im. M. Karłowicza w Szczecinie, Narodowego Forum Muzyki i wielu innych.

Artysta występował z wybitnymi dyrygentami, wśród których znaleźli się: Douglas Bostock, Krzysztof Urbański, Gabriel Chmura, Jerzy Maksymiuk, Giancarlo Guerrero, Jacek Kaspszyk, Daniel Raiskin, Grzegorz Nowak, Patrick Hahn, Conrad van Alphen, Łukasz Borowicz, Monika Wolińska, Mykola Diadiura, Agnieszka Duczmal, Tomáš Netopil, Juozas Domarkas, Ramon Gamba, i Antoni Wit. Gościł też na wielu prestiżowych festiwalach – Chopin i Jego Europa, Eufonie, Salzburger Festspiele, Hemsing Festival, Odessa Classics Festival, Festiwalu Muzyki Polskiej w Krakowie, Festiwalu Prawykonań w Katowicach oraz na Międzynarodowym Festiwalu Muzyki Kameralnej w Ede w Holandii.

Janusz Wawrowski od wielu lat związany jest z wytwórnią Warner Classics, dla której wydał sześć solowych albumów oraz szereg singli. Nagrania fonograficzne artysty przynoszą mu znakomite recenzje krytyki oraz wiele znaczących nagród. Najnowsza płyta, Phoenix, uzyskała nominacje do ICMA 2021, PdSK, Opus Klassik 2021 oraz Fryderyk 2021. Została ona także wybrana albumem miesiąca w brytyjskim Presto Classic oraz płytą tygodnia w londyńskim radio Classic Fm, Norddeutscher Rundfunk oraz w Polskim Radio Dwójce.
Poprzedni album artysty, Hidden Violin otrzymał nagrodę Fryderyk 2019, będącą najważniejszym wyróżnieniem fonograficznym w Polsce. Wydana w 2017 roku płyta Sequenza otrzymała 4* w brytyjskim The Guardian, a Janusz Wawrowski wykonał wybrane utwory na żywo w BBC3. Album został nagrodzony Fryderykiem 2017 w kategorii recital solowy oraz dostał nominację do International Classical Music Awards 2017. Aurora z 2014 roku w krótkim czasie zdobyła uznanie fachowej prasy muzycznej na całym świecie. Doskonałe recenzje ukazały się m.in. w Strings Magazine, The Strad, Pizzicato, Huffington Post oraz w licznej prasie polskiej.

Artysta nagrał również muzykę Jana A. P. Kaczmarka do hollywoodzkich filmów Evening (reż. Lajos Koltai), Get low (reż. Aaron Schneider) oraz I’ll find you (reż. Martha Cooldige). Istotnym polem działalności Janusza Wawrowskiego jest interpretacja i badania muzyki polskiej, którą stara się od wielu lat przybliżać publiczności jako pomysłodawca i dyrektor artystyczny międzynarodowych festiwali – Muzyka na szczytach (2009-2010) i Muzyczne przestrzenie (od 2011). Wielką pasją artysty stało się odkrywanie i wykonywanie zapomnianych utworów znakomitych rodzimych kompozytorów – Ludomira Różyckiego, Mieczysława Karłowicza, Zygmunta Noskowskiego i Grażyny Bacewicz. Zaowocowało to szczególną rekonstrukcją Koncertu skrzypcowego Różyckiego, której artysta przewodniczył przy współpracy z Ryszardem Bryłą. Utwór ten zaginął w zrujnowanej Powstaniem Warszawie w 1944 roku. Dzięki odnalezionym przez skrzypka oryginalnym fragmentom orkiestracji udało się w rzetelny sposób odtworzyć to unikatowe w skali światowej dzieło. Janusz Wawrowski wspólnie z Royal Royal Philharmonic Orchestra pod batutą Grzegorza Nowaka, dokonał pierwszego nagrania koncertu, które ukazało się na płycie Phoenix (Warner Classics). Rekonstrukcja dzieła miała swoją koncertową premierę podczas prestiżowego festiwalu Chopin i Jego Europa na deskach Teatru Narodowego w Warszawie, a później zaistniała także w Filharmonii Narodowej w Warszawie w ramach festiwalu Eufonie. Janusz Wawrowski na obu tych koncertach wykonał Koncert z towarzyszeniem Sinfonii Varsovii. Artysta dokonał wielu premier koncertów skrzypcowych. Specjalnie dla niego utwory pisali: Tomasz J. Opałka, Marcin Markowicz, Norbert Palej, Dariusz Przybylski oraz Albena Petrovic.

Janusz Wawrowski urodził się w Koninie.

Jest absolwentem i profesorem Uniwersytetu Muzycznego im. Fryderyka Chopina w Warszawie. Swoje umiejętności doskonalił pod okiem profesora Mirosława Ławrynowicza, profesora Yaira Klessa oraz Salvatore Accardo. Za wybitną działalność artystyczną i społeczną został uhonorowany przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego medalem Zasłużony dla Kultury Polskiej. Na swoim koncie ma nominację do nagrody Koryfeusz Muzyki Polskiej w kategorii Osobowość Roku 2018 i statuetkę Norwida 2019.

Janusz Wawrowski gra na skrzypcach Antonio Stradivariego z 1685 roku, którym w grudniu 2018 roku nadano imię Polonia, na cześć 100-lecia odzyskania przez Polskę niepodległości. Jest to pierwszy i jak dotąd jedyny tej klasy instrument w powojennej historii kraju.

Ankieta:

Moje ulubione miejsce na ziemi to
Rodzinna kuchnia i pokój do ćwiczenia na skrzypcach

Gdybym nie był muzykiem, pewnie byłbym
Pewnie byłbym przyrodnikiem albo naukowcem.

Za największy sukces artystyczny uważam
Niezniechęcenie moich dzieci do bycia muzykami 🙂

Człowiek, którego podziwiam
Moja żona Bogusia.

Co lubię czytać
Książki o różnej tematyce, które są napisane ciekawym i komunikatywnym językiem.

Kompozycja, która jest dla mnie szczególnie ważna
Koncert skrzypcowy Ludomira Różyckiego

Maciej Lamm – organy
Urodzony w 1989 r. w Kędzierzynie-Koźlu. Absolwent Państwowej Szkoły Muzycznej II st. w Opolu, ukończył studia w Uniwersytecie Muzycznym Fryderyka Chopina w Warszawie w specjalnościach Fortepian, Muzyka kościelna i Organy.
W październiku 2005 r. zajął I miejsce i zdobył złoty medal na Międzynarodowym Konkursie dla młodych pianistów i skrzypków w Oranienburgu (Niemcy). We wrześniu 2013 r. uzyskał II nagrodę (I nie przyznano) na Ogólnopolskim Konkursie Improwizacji Organowej w Legnicy, a w październiku 2013 r. otrzymał wyróżnienie na Konkursie Muzyki Organowej w ramach XXV Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Religijnej w Rumi. Brał udział w mistrzowskich kursach organowych, prowadzonych m.in. przez Matteo Imbruno, Joachima Grubicha, Michaela Schmedinga, Stefana Baiera czy Tomasza Adama Nowaka.
Jest wielokrotnym stypendystą: organizacji Rotary International, Fundacji Porozumienie bez barier Jolanty i Aleksandra Kwaśniewskich, fundacji J&S Pro Bono Poloniae oraz Prezydenta Miasta Opola.
Koncertował w wielu miejscowościach Polski (m.in. Opole, Warszawa, Lublin, Katowice, Jarosław, Głuchołazy, Rudy) oraz za granicą (m.in. Mainz, Trier, Székesfehérvár). Wykonuje również partie organowe oraz basso continuo, współpracując regularnie z orkiestrą Filharmonii Opolskiej.

Nagrał kilka płyt z muzyką organową, m.in. dwie pozycje w serii Organy Śląska Opolskiego na odrestaurowanych organach kościołów w Nowej Cerekwi i w Opolu (w kościele pw. św. Sebastiana).
Od 2009 r. do 2022 r. był kierownikiem organizacyjnym Międzynarodowych Kursów Muzycznych w Opolu (dawniej w Głuchołazach). Jest także członkiem Zarządu Towarzystwa Międzynarodowych Kursów Muzycznych im. Jerzego Hellera, pracując na różnych stanowiskach przy organizacji kursów muzycznych w Opolu (dawniej w Głuchołazach) od 2002 roku. Od września 2017 r. pełni obowiązki głównego organisty Katedry Podwyższenia Krzyża Świętego w Opolu. Aktywnie uczestniczy w życiu diecezji opolskiej, organizując i współorganizując wydarzenia muzyczne na szczeblu diecezjalnym, jak również ogólnopolskim. Jest współredaktorem i autorem opracowań dla organistów. Prowadzi popularny wśród organistów i muzyków kościelnych kanał Potęga śpiewu Kościoła, na którym prezentuje wykonania szerokiego repertuaru liturgicznego. Przez lata funkcjonowania publikowane na platformie YouTube treści doczekały się blisko trzech milionów odsłon.

W marcu 2018 r. wystąpił z recitalem w katedrze w Hawanie (Kuba) oraz prowadził kurs mistrzowski dla studentów w zakresie gry na organach w ramach V Tygodnia Muzyki Sakralnej w Hawanie (V Semana de Música Sacra en la Habana). Był jednym z wykładowców warsztatów improwizacji organowej, odbywających się w ramach Świętolipskich wieczorów muzycznych w sanktuarium w Świętej Lipce. W latach 2015-2020 pracował jako wykładowca w Diecezjalnym Instytucie Muzyki Kościelnej, a od 2019 pracuje w Państwowej Szkole Muzycznej I i II st. im. Fr. Chopina w Opolu, gdzie prowadzi zajęcia z gry na organach i improwizacji organowej. Pełni również funkcję Kierownika Sekcji zespołów chóralnych, wokalistyki, akordeonu, organów i perkusji.

Ankieta:

Moje ulubione miejsce na ziemi to
Górskie szlaki, ale tylko te mało uczęszczane

Gdybym nie był muzykiem, pewnie byłbym
Pewnie nie byłbym sobą

Za największy sukces artystyczny uważam
Nieustanny rozwój, w końcu kto stoi w miejscu, ten się cofa

Człowiek, którego podziwiam
Podziwiam ludzi, którzy panują nad sobą w sytuacjach ekstremalnych

Co lubię czytać
Literaturę faktu

Kompozycja, która jest dla mnie szczególnie ważna
Pasje Jana Sebastiana Bacha