Moravská Filharmonie Olomouc
Marek Kozák – fortepian
Zsolt Hamar – dyrygent

W programie:
Karol Szymanowski – Uwertura koncertowa E-dur op. 12
Antonín Dvořák – Koncert fortepianowy g-moll op. 33
Bohuslav Martinů – I Symfonia H. 289

Jak brzmi muzyka Karola Szymanowskiego w interpretacji mistrzów znad Morawy? Odpowiedzi na to pytanie będzie można poszukać podczas koncertu „Szymanowski po czesku”, gdzie pod dyrekcją maestro Zsolta Hamara wystąpi Moravská Filharmonie Olomouc. Solistą Koncertu fortepianowego g-moll op. 33 Antonína Dvořáka będzie wybitny pianista Marek Kozák. Wieczór ten poświęcony zostanie twórczości kompozytorów środkowoeuropejskich: Karola Szymanowskiego, Antonína Dvořáka i Bohuslava Martinů.

Koncert otworzy pełna rozmachu Uwertura koncertowa E-dur op. 12 Karola Szymanowskiego, pierwszy utwór orkiestrowy kompozytora. Dzieło to powstało we wczesnym okresie jego twórczości, kiedy czerpał inspiracje z monumentalnych dzieł Richarda Straussa i Hectora Berlioza. Wiersz Tadeusza Micińskiego „Witeź Włast” stanowi leitmotiv kompozycji i ukryty literacki program dzieła. Choć utwór nie odzwierciedla jeszcze w pełni dojrzałego języka muzycznego Szymanowskiego, wyróżnia się niezwykłą ekspresją, rozmachem brzmienia i fantazją w zakresie kształtowania myśli muzycznej. Uwertura ta ukazuje młodzieńczą energię i entuzjazm, które łączą się z mistrzowską orkiestracją i bogactwem brzmienia.

Antonín Dvořák, chyba najbardziej znany czeski kompozytor, jest autorem Koncertu fortepianowego g-moll op. 33, który należy do mniej popularnych dzieł w jego dorobku. Koncert ten, którego premiera miała miejsce w 1878 roku, jest nietypowy, ponieważ partia solowa nie pełni roli wirtuozerskiego popisu. W tym dziele orkiestra i fortepian tworzą spójny, przenikający się obraz muzyczny. Harold Schonberg określił ten utwór jako „interesujący koncert fortepianowy bez partii solowej”. W koncercie nie znajdziemy zatem epatowania wirtuozerią, lecz bogactwo brzmieniowe – słowiańską melodykę, skomplikowaną strukturę formalną i intensywny wyraz emocjonalny.

Zwieńczeniem wieczoru będzie I Symfonia H. 289 Bohuslava Martinů, skomponowana na zamówienie Bostońskiej Orkiestry Symfonicznej w 1942 roku. Martinů, zainspirowany bogatą tradycją europejskiej symfoniki, stworzył dzieło o wyjątkowej dynamice i wirtuozowskiej orkiestracji, w którym jego fascynacje impresjonizmem, neoklasycyzmem i melodyką ludową łączą się w ekspresyjny dialog. Symfonia zachwyca przestrzennością brzmienia i subtelnym, refleksyjnym nastrojem, który stopniowo prowadzi do triumfalnego finału.

Pod batutą maestro Zsolta Hamara Moravská Filharmonie Olomouc zaprezentuje dzieła, które przeniosą melomanów w świat pełen intensywnych przeżyć – od młodzieńczej energii Karola Szymanowskiego, przez emocjonalną głębię Antonína Dvořáka, po rozbudowaną symfoniczną narrację Bohuslava Martinů.

Moravská Filharmonie Olomouc

Orkiestra Symfoniczna Morawskiej Filharmonii Ołomuniec, z siedzibą w historycznym sercu Moraw, jest jednym z najważniejszych i najstarszych tego typu zespołów w Czechach. W tym roku rozpoczyna 79. sezon koncertowy, czym potwierdza swoje niebagatelne znaczenie dla regionalnej sceny muzycznej.

Od momentu powstania w 1945 roku ołomuniecka filharmonia przyciągnęła szereg wybitnych osobistości czeskiej i międzynarodowej sceny muzycznej, które kształtowały jej rozwój artystyczny. Należą do nich dyrygenci tacy jak Otto Klemperer i Vaclav Neumann, wirtuoz skrzypiec Josef Suk i Gidon Kremer oraz słynny wiolonczelista Pierre Fournier. Dzięki swojej historii orkiestra dysponuje obszernym i zróżnicowanym repertuarem. Koncentruje się głownie na słynnych kompozytorach XIX i XX wieku, wspierając jednocześnie nową muzykę czeską i międzynarodową, o czym świadczą premierowe wykonania ponad 250 utworów. Orkiestra znana jest również z wiernych interpretacji utworów wielkich czeskich kompozytorów, takich jak Antonin Dvořak, Bedřich Smetana, Leoš Janaček i Bohuslav Martinů.

Dzięki obszernej dyskografii i udziałowi w wiodących festiwalach muzycznych w kraju i za granicą, filharmonia ołomuniecka znajduje się w centrum życia kulturalnego i muzycznego Ołomuńca i regionu. W ostatnich sezonach otworzyła się także na nowoczesne formaty, łącząc muzykę klasyczną z innymi gatunkami, takimi jak rock, pop czy elektroniczna muzyka taneczna. Filharmonia Morawska Ołomuniec jest organizatorem m.in. Festiwalu Filharmonii i Międzynarodowego Festiwalu Organowego w Ołomuńcu. Angażuje się również w szereg inicjatyw edukacyjnych przeznaczonych dla młodych słuchaczy i ich rodziców.

Marek Kozák – fortepian

Marek Kozak jest zwykle kojarzony z perfekcyjną techniką, wyczuciem proporcji i dynamiki, różnorodną barwą dźwięku, wielką muzykalnością i wewnętrzną pokorą wobec wykonywanych kompozycji. Na salę koncertową wnosi wyrafinowaną kulturę interpretacyjną i urzeka słuchaczy umiejętnością „przekazania z wielką pokorą i bez ostentacyjnych gestów tego, co kompozytor chciał wyrazić” (M. Bator, ČRo Vltava).

Muzyczna podroż trzydziestoletniego pianisty Marka Kozaka od dawna wiąże się z sukcesami w międzynarodowych konkursach. W czerwcu 2021 roku został laureatem Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Gezy Anda w Zurychu, jednego z najbardziej prestiżowych i najtrudniejszych konkursów pianistycznych. W 2019 roku był finalistą Konkursu Busoniego w Bolzano, a w 2018 roku wygrał Europejski Konkurs Pianistyczny w Bremie, gdzie otrzymał również Nagrodę Publiczności. Na konkursie Praska Wiosna w 2016 roku zdobył 2. miejsce i nagrodę za wykonanie współczesnego utworu Adama Skoumala The Kejklíř. Rok wcześniej był półfinalistą Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina w Warszawie, najlepiej obsadzonego konkursu pianistycznego na świecie. Marek Kozák jest regularnym gościem wszystkich czołowych czeskich i zagranicznych orkiestr.

W minionym sezonie mogliśmy usłyszeć jego wykonanie II Koncertu fortepianowego Ferenca Liszta z Filharmonią w Brnie. Z bogatym programem recitalowym występuje nie tylko w Czechach, ale także w Szwajcarii, Niemczech czy Hiszpanii. Na festiwalu Litomyśl Smetany wykonał oba cykle Das Wohltemperierte Klavier Bacha (2023, 2024), a w ramach festiwalu Leoša Janáčka wystąpił wspólnie ze znaną skrzypaczką Haną Kotkovą. Jest cenionym muzykiem kameralnym. Często współpracuje z wiolonczelistą Václavem Petrem i sopranistką Simoną Šaturovą. Z okazji Roku Muzyki Czeskiej 2024 przygotował dla czeskiej i niemieckiej publiczności, wraz z tenorem Tomą Jaron-Wurzem, recital opowiadający o życiu Bedřicha Smetany.

Zainteresowanie Marka odkrywaniem zapomnianych kompozycji fortepianowych zaowocowało wykonaniem i nagraniem koncertów fortepianowych Karla Kovařovica, Vítězslavy Kaprálovej i Pavla Bořkovca. Płyta pod tytułem Zapomenuté české klavírní koncerty ukazała się marcu 2024 nakładem wytwórni Supraphon.

Marek Kozák ukończył klasę fortepianu profesora Ivana Klánskiego na Akademii Sztuk Scenicznych w Pradze, a obecnie jest pedagogiem w Gimnazjum i Szkole Muzycznej Miasta Stołecznego Pragi. W 2018 roku wydał swoją pierwszą płytę CD (ArcoDiva) z kompozycjami Josepha Haydna, Fryderyka Chopina, Césara Francka, Siergieja Rachmaninowa i Adama Skoumala.

Zsolt Hamar – dyrygent

Urodził się w roku 1968 w Budapeszcie. Już we wczesnym dzieciństwie rozpoczął naukę gry na fortepianie. W konserwatorium Beli Bartóka opanował podstawy kompozycji muzycznej. W Akademii Muzycznej Ferenca Liszta studiował kompozycję u Emila Petrovicsa oraz dyrygenturę pod kierunkiem Ervina Lukásca oraz Tomása Gála. W kolejnych latach wygrywał liczne konkursy dyrygenckie, między innymi 8. Międzynarodowy Konkurs Węgierskiej Telewizji. W roku 1996 otrzymał drugą nagrodę w konkursie Europejskiej Unii Nadawców (EBU) a w roku 1999 zwyciężył w konkursie Antonio Pedrotti International w Trydencie.

Z polecenia głównego dyrygenta Zoltána Kocsisa w 1997 roku został pierwszym stałym dyrygentem Węgierskiej Narodowej Orkiestry Filharmonicznej. W latach 2000-2009 był głównym dyrygentem i dyrektorem artystycznym Orkiestry Filharmonii Panońskiej w Peczu (Europejskiej Stolicy Kultury 2010), a w latach 2002-2007 był pierwszym dyrygentem gościnnym Orchestra di Padova e del Veneto. W 2007 roku zadebiutował w Operze w Zurychu, a w latach 2012-2016 pełnił funkcję generalnego dyrektora muzycznego Heskiego Teatru Państwowego w Wiesbaden.

Zsolt Hamar współpracował z wieloma ważnymi węgierskimi i międzynarodowymi orkiestrami, takimi jak Niemiecka Orkiestra Symfoniczna w Berlinie, Orkiestra Mozarteum w Salzburgu, Orkiestra Brucknera w Linzu, Rosyjska Narodowa Orkiestra Filharmoniczna i Japońska Orkiestra Filharmoniczna. Jest również regularnym gościem krajowych teatrów operowych, takich jak Opera we Frankfurcie, Opera w Göteborgu, Teatro Nacional de São Carlos w Lizbonie i Teatro Lirico w Cagliari.

Od 2009 roku jest stałym gościnnym profesorem dyrygentury w Akademii Muzycznej Ferenca Liszta w Budapeszcie, gdzie w roku 2011 uzyskał habilitację. Jako profesor prowadzący seminaria na międzynarodowym festiwalu Bártoka od roku 2016 wspiera młodych utalentowanych dyrygentów. W roku 2017 został dyrektorem artystycznym Węgierskiej Narodowej Orkiestry Filharmonicznej a od roku 2020 zajmuje się swoim autorskim projektem, Collegium Syphonicum Hungaricum. Jest to podyplomowy mentorski program, który umożliwia „młodym mistrzom” uczestnictwo w warsztatach i otwiera im drogę do współpracy z nowymi orkiestrami. Zsolt Hamar został odznaczony Węgierskim Orderem Zasługi oraz Nagrodą im. Ferenca Liszta.