Orkiestra Filharmonii Opolskiej
Zbigniew Raubo – fortepian
Przemysław Zych – dyrygent

W programie:
Witold Lutosławski – Mała suita (11′)
Edvard Grieg – Koncert fortepianowy a-moll op. 16 (31′)
Edvard Grieg – Muzyka do dramatu Peer Gynt Henryka Ibsena (wybór) op. 23 (37′)

Tańce Króla Gór

Muzyka tradycyjna bywa niesłusznie postrzegana jako prymitywna, a tymczasem to ona najpełniej oddaje rytm życia, emocje i opowieści zaklęte w dźwiękach. Folklor od wieków inspiruje kompozytorów, stając się dla nich źródłem tematów, barw i ekspresji. Tańce na poważnie to opowieść o dwóch – pozornie odległych tradycjach – polskiej i norweskiej, które choć osadzone w odmiennych pejzażach, łączy ten sam pierwotny puls muzyki tradycyjnej i mitotwórczej wyobraźni.

W transie tradycji

Mała suita Witolda Lutosławskiego to dzieło, które choć spełniało wymagania polityczne i wpisywało się w socrealistyczne ramy reinterpretacji muzyki tradycyjnej, pozwalało kompozytorowi na eksperymentowanie z orkiestracją. W dziele tym, kompozytor przekształca melodie ludowe z regionu Rzeszowszczyzny w symfoniczną narrację. Cztery części suity ukazują bogactwo polskiej muzyki tradycyjnej – kompozytor zawarł w nim oryginalne cytaty in crudo z przyśpiewek ludowych, lecz w zupełnie innym wydaniu.

Każda z tych części różni się od siebie charakterem. Fujarka otwiera suitę, zwiewnym, subtelnym motywem, który przywołuje na myśl rustykalny wizerunek polskiej wsi uwieczniony na płótnach Józefa Chełmońskiego – wiejskich pejzażach i życia zgodnego z rytmem natury. W Hurra Polce kompozytor przenosi nas do obrazu wiejskiej zabawy w karczmie, gdzie tancerze wirują w rytmie polki – jednego z najbardziej charakterystycznych tańców dla tego regionu etnograficznego. Najbardziej liryczną częścią suity jest Song – część zachwycająca swoją kantyleną, śpiewnością i emocjonalną głębią. Całość zamyka Taniec – niezwykle rytmiczny, pulsacyjny i żywiołowy, a jednocześnie precyzyjnie skonstruowany, co stanowi charakterystyczny rys kompozytorskiego języka Lutosławskiego.

Poetyckość krajobrazu

Gdy w 1868 roku młody Edvard Grieg skomponował swój Koncert fortepianowy a-moll op. 16, od razu dzieło to zyskało status arcydzieła romantycznej pianistyki. Już pierwsze takty –  monumentalne wejścia fortepianu – przypominają wyłaniający się z mroku norweski krajobraz. Słychać w nim inspirację Chopinem, Lisztem i Schumannem, ale i głęboko norweską duszę – asymetryczne rytmy tamtejszej muzyki tradycyjnej, melancholię i dramatyzm nordyckiej natury.

Grieg maluje dźwiękami surowe krajobrazy i nordyckie mitologie, łącząc liryzm z niepokojem. Finał koncertu to triumf norweskiego ducha – pełen tanecznych rytmów, energii i ilustracyjnej narracji, oddającej zmagania z natur. To również hołd dla muzyki tradycyjnej, która – podobnie jak w twórczości Lutosławskiego staje się fundamentem kompozycji.

Baśniowość i mity

Wieczór zakończy wybór fragmentów z muzyki do dramatu Peer Gynt Henryka Ibsena. Sam dramat, osadzony w norweskiej mitologii, jest alegorią ludzkiej egzystencji – poszukiwaniem siebie, ucieczką przed rzeczywistością, onirycznym balansowaniem między snem a jawą.

Grieg, tworząc ilustrację muzyczną do tego tekstu, sięgnął po szeroką paletę barw. Poranek pełen jest subtelnych brzmień smyczków i fletów, a kulminacją cyklu staje się jeden jeden z najsłynniejszych utworów muzyki klasycznej W grocie Króla Gór – utwór o niezwykłej narracyjnej sile, który wprowadza nas do podziemnego świata trolli, skąpanych w upiornym, rytmicznym tańcu. Grieg buduje napięcie narastającą dynamiką, tworząc groteskowy taniec mrocznych istot.

Nowe tradycje

Lutosławski i Grieg pokazują, że muzyka tradycyjna, to nie tylko zapis przeszłości, lecz źródło nieustannej inspiracji. Czerpiąc z tradycji, obaj kompozytorzy stworzyli dzieła, które przekroczyły czas i granice, a co najważniejsze – potrafią poruszyć także współczesnych melomanów.

Zbigniew Raubo – fortepian

Laureat Konkursu im F. Busoniego w Bolzano (1991), im F. Liszta w Utrechcie (1992) – jak dotąd jest jedynym polskim laureatem tego prestiżowego Konkursu oraz Konkursu im K. Szymanowskiego w Łodzi (1987).
Ukończył z wyróżnieniem katowicką Akademię Muzyczną w klasie prof. Andrzeja Jasińskiego, którego następnie został asystentem. Aktualnie pracuje na stanowisku profesora w macierzystej Uczelni. W czerwcu 2013 r. Prezydent RP nadał mu tytuł profesora sztuk muzycznych. Posiada tytuł Ambasadora Miasta Kalisza. W roku 2023 został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi.
Koncertował we wszystkich filharmoniach w kraju. Występował z najwybitniejszymi polskimi dyrygentami takimi, jak: Jerzy Maksymiuk, Antoni Wit, Agnieszka Duczmal, Jerzy Salwarowski, Mirosław J. Błaszczyk, Marek Pijarowski, Tomasz Bugaj, Jerzy Swoboda, Krzysztof Missona, Łukasz Borowicz, Marek Moś, Czesław Grabowski, Renard Czajkowski. W swoim repertuarze posiada ponad 30 utworów na fortepian z orkiestrą. Wśród jego zrealizowanych dokonań artystycznych znajdują się m.in. występ z recitalem na Festiwalu Chopinowskim w Vancouver, Festiwalu Poolse Meesters w Belgii, jak też warsztaty pianistyczne i koncert w ramach Festiwalu Campos do Jordao w Brazylii oraz recital i kurs mistrzowski na Międzynarodowym Festiwalu Chopinowskim w Dusznikach-Zdroju.
Dokonał szeregu nagrań dla krajowych i zagranicznych firm fonograficznych m.in. dla japońskich filii firm Deutsche Gramophon i RCA, International Music Corporation, firmy DUX i Żuk Records. Z upodobaniem uprawia również kameralistykę, występował m.in. z Kwartetami Śląskim, Wilanów i Camerata oraz z Bartłomiejem Niziołem, Urszulą Kryger, Elżbietą Mrożek-Loską, Piotrem Janosikiem.
Prowadzi aktywną działalność pedagogiczną, obok etatowej pracy w Akademii Muzycznej w Katowicach spotyka się z młodzieżą pianistyczną na licznych kursach, udziela się również konsultując szkolnictwo muzyczne niższych szczebli. Intensywnie naucza również na pianistycznych kursach mistrzowskich. Jego działalność na niwie naukowej obejmuje między innymi: pełnienie funkcji promotora dziewięciu prac doktorskich a także wielokrotnie recenzenta w przewodach doktorskich i w postępowaniach o nadanie tytułu profesora. Brał wielokrotnie udział w pracach jury konkursów krajowych i zagranicznych m.in. w Ogólnopolskim Konkursie im. F. Chopina w Warszawie, Chopin Competition in Asia w Japonii czy też Konkursu o stypendia Fundacji Yamaha. Był również jurorem XI Międzynarodowego Konkursu im. I.J. Paderewskiego w Bydgoszczy oraz V Międzynarodowego Bałtyckiego Konkursu Pianistycznego w Gdańsku. Jest także przewodniczącym jury Alternatywy Konkursowej organizowanej przez Polskie Radio Chopin. Wśród jego wychowanków można znaleźć laureatów konkursów muzycznych: im. Liszta we Wrocławiu, im. Liszta w Parmie, Międzynarodowego Konkursu im. F. Chopina dla Dzieci i Młodzieży w Szafarni, Ogólnopolskiego Konkursu im. Chopina w Warszawie, Festiwalu Pianistyki Polskiej w Słupsku, Konkursu Arthur Rubinstein in memoriam w Bydgoszczy i innych. W ostatnich latach jego student, a aktualnie asystent Tymoteusz Bies został zwycięzcą pierwszej edycji Międzynarodowego Konkursu im. K. Szymanowskiego w Katowicach.

Przemysław Zych – dyrygent

Kompozytor, aranżer, dyrygent, pedagog, organizator życia muzycznego. W latach 2000–2010 studiował kompozycję i dyrygenturę w Akademii Muzycznej im. Fryderyka Chopina w Warszawie. Swoją wiedzę uzupełniał na kursach mistrzowskich, m.in. podczas International Bartók Seminar w Szombathely na Węgrzech w 2006 roku, pracując m.in. pod kierunkiem Petera Eötvösa.

Jego utwory wykonywane były podczas wielu koncertów i festiwali w Polsce, m.in. podczas Festiwalu im. Adama Didura w Sanoku, cyklu Generacje ZKP, Laboratorium Muzyki Współczesnej, My Splendid Isolation – Dni Karola Szymanowskiego, Festiwalu Muzyki Dawnej im. Mikołaja z Radomia, a także zagranicą w m.in. w Anglii, Belgii, Niemczech i Stanach Zjednoczonych. Współpracował z wieloma zespołami i instytucjami, m.in.: NOSPR, Sinfonią Varsovią, Polską Orkiestrą Radiową, Filharmonią Lubelską, Filharmonią Świętokrzyską, Orkiestrą Symfoniczną UMFC, Radomską Orkiestrą Kameralną, Chórem PR w Krakowie, Kammerchor CONSONO, Schola Cantorum Gedanensis, The University of Louisville Cardinal Singers, Operami w Bydgoszczy, Bytomiu, Poznaniu i Szczecinie, a także solistami i dyrygentami, m.in.: Pawłem Kotlą, Janem Łukaszewskim, Ewą Strusińską, Krzysztofem Urbańskim, Moniką Wolińską, czy Jerzym Wołosiukiem.

Dokonał również prawykonań kompozycji wielu polskich twórców, m.in.: Macieja Bałenkowskiego, Wojciecha Błażejczyka, Marka Chołoniewskiego, Katarzyny Głowickiej, Adama Porębskiego, Mateusza Ryczka, Edwarda Sielickiego, Anny Sowy, Rafała Zalecha, czy Ignacego Zalewskiego.

W 2008 roku zadebiutował w Filharmonii Narodowej jako kompozytor,
a dwa lata później jako dyrygent. W roku 2011 nakładem Musica Sacra Edition ukazała się płyta New Polish Music for Choir, na której znalazł się jego psalm Miserere na chór mieszany a cappella, w wykonaniu chóru Schola Cantorum Gedanensis pod dyrekcją Jana Łukaszewskiego. Album ten został nagrodzony statuetką Fryderyka w 2012 roku w kategorii „Muzyka Współczesna”.

Był jednym z inicjatorów powstania Radomskiej Orkiestry Kameralnej, a także pomysłodawcą i kierownikiem artystycznym festiwalu „My splendid isolation – Dni Karola Szymanowskiego” w Radomiu.

Jest laureatem Konkursu Wykonawczego Muzyki Karola Szymanowskiego w Zakopanem (1998), Ogólnopolskiego Otwartego Konkursu Kompozytorskiego im. Adama Didura w Sanoku (2002) oraz Konkursu kompozytorskiego na utwór inspirowany poezją Tadeusza Różewicza (2006).

Brał udział w pierwszej edycji programu „Kompozytor-rezydent” Instytutu Muzyki i Tańca, a wiele z jego utworów powstało w ramach programu „Zamówień kompozytorskich” Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Podczas Bydgoskiego Festiwalu Operowego w 2013 roku miała miejsce prapremiera opery kameralnej POIESIS opartej na tekście dramatu Rekonstrukcja poety Zbigniewa Herberta.

W roku 2015 w Operze na Zamku w Szczecinie premierę miał balet Alicja w Krainie Czarów do libretta i w choreografii Jacka Tyskiego, natomiast w czerwcu 2022 r. w Operze Nova w Bydgoszczy miała miejsce premiera nowej wersji tego tytułu, tym razem opracowana wspólnie z Robertem Bondarą.

Również w 2015 roku powstał zamówiony przez Towarzystwo Muzyczne w Radomiu Koncert na akordeon i orkiestrę DANCE! Concerto. W 2017 roku we współpracy z Anną Kwiatkowską, stworzył na zamówienie Fundacji „Harmonie i Hałasy”, w ramach programu „Mistrz i uczeń”, cykl duetów na dwoje skrzypiec Kajocy.

Współpracował z Markiem Chołoniewskim przy wykonaniach multimedialnego, edukacyjnego utworu Wiatrofale (2017) oraz przy projekcie Dźwiękowisko (2019), w ramach którego prawykonano jego kolejny multimedialny utwór En rondeau (wyliczanki), a także TeGeLar Marka Chołoniewskiego.

W 2021 r. doprowadził do prawykonania odkrytej przez siebie Rapsodii polskiej (Koncertu fortepianowego) op. 14 Stanisława Wisłockiego z roku 1941. Utwór został zarejestrowany z solistą – Michałem Drewnowskim oraz Orkiestrą Filharmonii Krakowskiej.

Rok 2023 ponownie przyniósł współpracę z choreografem Robertem Bondarą. Tym razem na podstawie jego libretta powstał balet „Królowa Śniegu” na motywach baśni Hansa Christiana Andersena. Utwór również powstał w ramach programu zamówień kompozytorskich MKiDN.

Od 2013 roku jest wykładowcą na Uniwersytecie Muzycznym Fryderyka Chopina w Warszawie na Wydziałach Kompozycji i Teorii Muzyki oraz Dyrygentury Symfoniczno-Operowej. Jest również dyrygentem orkiestry symfonicznej II st. w Zespole Szkół Muzycznych im. Oskara Kolberga w Radomiu.